Κατανοώντας το λεμφικό σύστημα
Το Οίδημα
photo credits to solarismed
Το λεμφικό σύστημα
Τι είναι το οίδημα;
Το οίδημα αποτελεί έκφραση της διαταραχής, δυσλειτουργίας και λανθάνουσας λειτουργίας του λεμφικού συστήματος.
Η αριστερή κοιλία της καρδιάς ωθεί το αίμα με μεγάλη πίεση στο αρτηριακό σύστημα του σώματος, το οποίο διαιρείται συνεχώς με κατάληξη στα αιμοφόρα τριχοειδή. Αυτά με τη σειρά τους, είναι υπεύθυνα για τον εφοδιασμό των κυττάρων με θρεπτικές ουσίες και οξυγόνο. Τα προϊόντα του καταβολισμού διοχετεύονται στο φλεβικό αίμα της συστηματικής κυκλοφορίας με κατάληξη στον δεξιό κόλπο της καρδιάς. Το φλεβικό αίμα από τον δεξιό κόλπο της καρδιάς περνά στη δεξιά κοιλία και με την πνευμονική αρτηρία εισρέει στον πνευμονικό λοβό, όπου ακολουθούμενο την «μικρή κυκλοφορία» αποκαθαιρείται. Μέρος των προϊόντων του καταβολισμού αποτελούν μεγαλομόρια (όπως πρωτεΐνες, λίπη κλπ) τα οποία δε μπορούν να εισέλθουν στα λεπτά αιμοφόρα τριχοειδή του φλεβικού συστήματος, επομένως εισέρχονται ως λέμφος στα λεμφαγγεία.
Τα λεμφαγγεία ξεκινούν ως λεμφικά τριχοειδή, συνεχίζουν ως συλλεκτικά λεμφαγγεία και καταλήγουν ως λεμφογάγγλια. Το λεμφικό σύστημα σχηματίζεται από το επιπολής λεμφικό σύστημα, το εν τω βάθει λεμφικο σύστημα και τέλος τα σπλαγχνικά αγγεία.
Φυσιολογικά η μέση τριχοειδική πίεση στο αρτηριακό άκρο των τριχοειδών είναι κατά 15-24 mmΗg μεγαλύτερη της μέσης τριχοειδικής πίεσης στο φλεβικό άκρο. Εξαιτίας αυτής της διαφοράς στα αρτηριακά άκρα διηθείται προς τα έξω υγρό, το οποίο επαναρροφάται στο εσωτερικό των τριχοειδών από το φλεβικό άκρο. (νόμος Frank και Starling).
Η ανταλλαγή της ύλης και συγκεκριμένα η εισροή υγρού από το αρτηρίδιο στον ενδιάμεσο χώρο, με κυτταρική διήθηση βρίσκεται σε ισορροπία με την εκροή υγρού από το μεσοδιάστημα, τόσο μέσω της επαναρρόφησης στα φλεβικά τριχοειδή όσο και μέσω της παροχέτευσης των λεμφαγγείων.
Εκδήλωση Οιδήματος
Το οίδημα εκδηλώνεται, όταν:
Αυξάνεται η διήθηση στον ενδιάμεσο χώρο
Αυξάνεται η τριχοειδική πίεση
Αυξημένη πίεση στο φλεβικό άκρο του τριχοειδούς προκαλεί μεγαλύτερη συγκέντρωση υγρού στον ενδιάμεσο χώρο, άρα οίδημα. Οίδημα δημιουργείται μόνο όταν η αυξημένη πίεση στο φλεβικό άκρο του τριχοειδούς υπερβεί τη μεταφορική ικανότητα του λεμφικού συστήματος. Το γεγονός αυτό ονομάζεται λεμφοδυναμική ανεπάρκεια.
Πρόκειται κυρίως για συμμετρικά οιδήματα.
Ελαττώνονται οι πρωτεΐνες του πλάσματος – μειώνεται η κολλοειδωσμωτική πίεση.
Φυσιολογικά η κολλοειδωσμωτική πίεση είναι ανάλογη της συγκέντρωσης των πρωτεϊνών του πλάσματος και σχετίζεται με την ικανότητα απορρόφησης υγρού στον ενδιάμεσο ιστικό χώρο.
Η μείωση της συγκέντρωσης των πρωτεϊνών του πλάσματος προκαλεί μείωση της κολλοειδωσμωτικής πίεσης, κατά συνέπεια αύξηση της διήθησης. Σημαντική μείωση της συγκέντρωσης των πρωτεϊνών του πλάσματος οδηγεί στην εξοιδημάτωση.
Πρόκειται κυρίως για συμμετρικά οιδήματα.
Αυξάνεται η διαπερατότητα των τριχοειδών.
Η αύξηση της διαπερατότητας της μεμβράνης των τριχοειδών οδηγεί σε αύξηση της διήθησης, με αποτέλεσμα την εντονότερη έξοδο πρωτεϊνών από τα αιμοφόρα τριχοειδή και συνεπώς την εξοιδημάτωση.
Η αυξημένη μεταφορά πρωτεϊνών προς τον ενδιάμεσο χώρο δεν οδηγεί σε πρωτεϊνική ίνωση (όπως συμβαίνει σε οιδήματα του λεμφικού), διότι οι πρωτεΐνες δεν παραμένουν στον ενδιάμεσο χώρο αλλά μεταφέρονται μέσω του λεμφικού συστήματος στις φλεβώδεις γωνίες.
Πρόκειται για συμμετρικά και ασύμμετρα οιδήματα.
Μειώνεται η εκροή υγρού από τον ενδιάμεσο ιστικό χώρο.
Μείωση λεμφικής παροχέτευσης
Γενικά
Η μείωση της λεμφικής παροχέτευσης συμβαίνει σε περιπτώσεις εκφύλισης του λεμφικού συστήματος, δηλαδή σε προσβολή τόσο των λεμφαγγείων όσο και των λεμφαδένων. Χαρακτηρίζεται ως λεμφοστατική ανεπάρκεια και αφορά τη μείωση της λεμφικής μεταφορικής ικανότητας. Η εκφύλιση του λεμφικού συστήματος μπορεί να είναι: 1) οργανική ή 2) λειτουργική.
Όταν η εκφύλιση του λεμφικού συστήματος σε κάποιο σημείο της οδού του προκύπτει από ενδογενή δυσλειτουργία, τότε χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθές λεμφοίδημα, ενώ όταν υφίσταται καταστροφή σε κάποιο τμήμα της λεμφικής οδού, η οποία προκαλείται από κάποιον εξωτερικό παράγοντα όπως π.χ. χειρουργική επέμβαση, ως δευτεροπαθές. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, ένα λεμφοίδημα χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθές όταν είναι άγνωστη η αιτιολογία του, ενώ ως δευτεροπαθές όταν είναι γνωστή η αιτιολογία του.
Οργανική εκφύλιση
Η οργανική εκφύλιση διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή.
Η πρωτοπαθής οδηγεί σε πρωτοπαθές λεμφοίδημα, το οποίο οφείλεται σε:
· Υποπλασία των λεμφικών τριχοειδών. Σε περιπτώσεις υποπλασίας το λεμφοίδημα εκδηλώνεται κυρίως στην εφηβεία (πρώιμο λεμφοίδημα) ή μερικές φορές αργότερα (όψιμο λεμφοίδημα). Και στις δύο περιπτώσεις η ανωμαλία θεωρείται συγγενής.
· Αγγειεκτασία των λεμφικών τριχοειδών. Η υπερβολική αύξηση σε αριθμό και μέγεθος των λεμφαγγείων ονομάζεται λεμφαγγείωμα. Σε αυτή την περίπτωση τα λεμφικά τριχοειδή διαστέλλονται πολύ, η λεμφική ροή δυσχεραίνει, λόγω της βαλβιδικής ανεπάρκειας και προκύπτει άτακτη ροή, διπλής κατεύθυνσης.
· Πρωτοπαθή ινίδωση των λεμφαδένων.
Η δευτεροπαθής εκφύλιση του λεμφικού συστήματος εμφανίζεται με την πάροδο του χρόνου λόγω αλλοίωσης των λεμφαδένων και των λεμφικών οδών, όπως συμβαίνει π.χ. μετά από εγχειρήσεις, τραυματισμούς, μολύνσεις, προσβολή από παράσιτα, καρκίνο, έκθεση σε ακτινοβολία.
Λειτουργική εκφύλιση
Η λειτουργική εκφύλιση του λεμφικού συστήματος αναφέρεται στην εξασθένιση ή στην απώλεια της μυϊκής αντλίας, στην τοιχωματική ανεπάρκεια ή στην πίεση από τα λεμφαγγεία.
Η στάση της λέμφου που συνεπάγεται μείωση της λεμφικής μεταφορικής ικανότητας, προκαλεί οίδημα πλούσιο σε πρωτεΐνες, το οποίο σταδιακά οδηγεί σε ινώσεις. Πρόκειται για μονόπλευρα ή ετερόπλευρα οιδήματα.
Σε περίπτωση οιδήματος αυξάνει η απόσταση μεταξύ των τριχοειδών και του σωματικού κυττάρου. Επομένως, η διάχυση δεν ικανοποιεί τις θρεπτικές ανάγκες του κυττάρου, οδηγώντας το σε εκφύλιση και θάνατο. Συνεπώς, η εξάλειψη του οιδήματος καθίσταται απαραίτητη, ειδικότερα για τη σωτηρία του κυττάρου και γενικότερα για την αποκατάσταση της δομής του συνδετικού ιστού.
Ξεκινήστε το ταξίδι της αποκατάστασης
Δοκιμάστε ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας τώρα!
